Chấn thương mắt do tai nạn lao động

Hiện nay, kinh tế, xã hội đang trên đà phát triển, nhưng chấn thương mắt vẫn không giảm, còn chiếm tỉ lệ khá cao trong các bệnh về mắt. Đặc biệt tai nạn trong lao động sản xuất là nguyên nhân hàng đầu gây chấn thương mắt chiếm tỷ lệ : 51,7%, còn lại là các tai nạn trong giao thông: 10,7%, tai nạn trong sinh hoạt chiếm tỉ lệ: 34,6 %, thể thao chiếm tỉ lệ: 3% (theo thống kê hàng năm của BV Mắt TP HCM).

Các dạng chấn thương mắt thường gặp trong lao động

• Chấn thương đụng dập: Thường là do những vật tù đập vào mắt như: miếng gỗ, nổ bình ắc quy, tay quay máy, móc ràng thun … gây ra các tổn thương cho mắt và các bộ phận quanh mắt như: tụ máu, bầm mi mắt, hốc mắt; Chảy máu trong mắt: xuất huyết kết mạc, xuất huyết tiền phòng, pha lê thể, võng mạc…; Tổn thương các tổ chức của mắt như: thể thủy tinh, võng mạc, thần kinh thị…; Gây vỡ các thành xương hốc mắt.

    Ràng thun đứt bật móc vào trong hốc mắt gây xuất huyết tổn thương nặng nề cho mắt

• Chấn thương xuyên thủng: thường do các vật sắc  nhọn (bù long, đinh vít, kim may, dao, kéo, đá mài, cây sắt, đinh…)  đâm vào mắt hoặc do những mảnh kim loại (bazớ, phoi tiện, đất đá… ) bắn vào mắt gây ra các tôn thương như: Rách, vỡ các thành phần của mắt: rách da mi, đứt đường dẫn nước mắt, rách  lòng trắng, lòng đen, đục vỡ thể thuỷ tinh … và làm thoát các chất bên trong mắt  ra ngoài. Để lại những vật lạ bên trong mắt: di vật nội nhãn, dị vật hốc mắt…
• Phôi tiện, hoặc đá mài bể vỡ văng vào mắt gây dị vật Giác mạc, rách giác mạc, vỡ thủy tinh thể
• Bỏng mắt: thường gặp các dạng sau: Bỏng mắt do hóa chất, nhiệt, keo dán sắt.

Trong các nguyên nhân gây bỏng, bỏng do hoá chất thường gây ra những tổn thương rất nặng nề ở cả mi mắt, lòng trắng, lòng đen. Nhẹ thì giảm thị lực, nặng đưa đến mù mắt, teo nhãn, có khi phải bỏ mắt…

Hậu quả của chấn thương mắt

• Chấn thương mắt do tai nạn lao động gây ra rất thường gặp trong khi lao động hàng ngày, chỉ sau một giây, phút “sơ xảy” do không tuân thủ nội quy và sử dụng các phương tiện bảo vệ an toàn trong lao động sản xuất là tai nạn xảy ra
• Hậu quả do chấn thương mắt để lại thường là rất nặng nề, ảnh hưởng cả về mặt chức năng thị giác lẫn thẩm mỹ như: giảm thị lực, mù lòa, sẹo xấu trên măt,  thậm chí nhiều trường hợp phải bỏ mắt
• Bỏng do nước hóa chất tẩy rửa hồ bơi (không đeo kính bảo hộ lao động trong khi tác nghiệp)

Những hậu quả thường gặp như sau:

• Giảm thị lực: tuỳ mức độ chấn thương, giảm thị lực thay đổ từ nhẹ đến nặng, biểu hiện ngay hoặc nặng dần theo thời gian.
• Những trường hợp chấn thương mắt quá nặng gây mù lòa hoặc không giữ được mắt, phải múc bỏ mắt.
• Một số trường hợp có biến chứng nhãn viêm giao cảm (lây qua mắt lành), gây giảm thị lực ở bên mắt lành, nếu không điều trị kịp thời sẽ gây mù loà vĩnh viễn cả 2 mắt.
• Rách mất da mi mắt, đứt lệ quản kèm theo, làm chảy nước mắt sống và gây sẹo xấu về sau

Tóm lại:

• Về mặt chức năng thị giác: tuỳ mức độ của chấn thương, hậu quả để lại sẽ là giảm thị lực từ nhẹ đến nặng hoặc mù loà vĩnh viễn.
• Về mặt thẩm mỹ: sau chấn thương mắt thường để lại những sẹo xấu ở vùng mi mắt, lệ quản, gãy vỡ xương, bỏng… gây biến dạng vùng mặt.
• Điều trị chấn thương mắt rất phức tạp, tốn kém và mất nhiều thời gian nhưng kết quả thường không như mong muốn.

Xử trí ban đầu khi bị chấn thương mắt trong lao động

• Khi bị chấn thương mắt cần xử trí ban đầu đúng cách để tránh làm tổn thương mắt nghiêm trọng hơn.
• Đối với dị vật kết giác mạc (bazớ, phoi tiện..): tránh dụi mắt vì có thể làm dị vật ghim sâu hơn hay làm trầy lòng đen. Hãy chớp mắt vào ly nước sạch giúp dị vật trôi ra ngoài. Nếu không được hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa mắt để được lấy dị vật ra. 
• Đối với các trường hợp bỏng mắt: Dù do bất cứ nguyên nhân gì đều phải rửa mắt ngay tại chỗ bằng các loại nước sạch có sẵn, rửa càng nhiểu càng tốt. Trừ trường hợp bỏng vôi sống phải gắp vôi ra trước khi tiến hành rửa mắt. Sau đó băng mắt và chuyển đến bệnh viện chuyên khoa mắt không được chậm trễ vì bất cứ lý do gì  
• Đối với các trường hợp có vết thương ở mắt kèm dịch nhầy nhớt, lẫn máu: băng mắt và chuyển đến cơ sở có chuyên khoa mắt gần nhất, không rửa mắt bằng nước máy và tuyệt đối không được tự ý rút những vật lạ như: gỗ, đá, móc sắt, đinh… cắm trong mắt ra. 

Phòng ngừa chấn thương mắt trong lao động

• Trong lao động sản xuất phải tôn trong nội qui an toàn lao động, đeo kính bảo hộ trong lao động.
• Rèn, cắt sắt không đeo kính bảo hộ, cục sắt vụn  nóng có thể văng vào mắt gây bỏng mắt
• Không xử dụng ràng thun sắp đứt để ràng đồ
• Điều trị chấn thương mắt rất phức tạp, tốn kém và mất nhiều thời gian nhưng kết quả thường không như mong muốn. Phòng tránh chấn thương, bảo vệ mắt là biện pháp hiệu quả nhất, thiết thực nhất.